Sunvest gaat voor natuurvriendelijke agri solar
‘Nee, tenzij…’ Die boodschap gaf klimaatminister Jetten afgelopen zomer af over de toekomst van zonneparken op agrarische gronden. Inmiddels zijn provincies bezig om dit ook juridisch vast te leggen. Zonne-energie en boeren kan echter wel degelijk goed samengaan. Dat geven diverse agrariërs aan die samen met Sunvest een zonnepark realiseerden op hun land. Sunvest pakt ondertussen flink door op agri-solar, het combineren van zonnepanelen met agrarische activiteiten. Zo wil het de agrarische transitie en de energietransitie maximaal ondersteunen.
‘Wij hadden een fruitteeltbedrijf, dat is nu een zonnepark’, zegt Gerard Vernooij uit Cothen. ‘Direct daarna nuanceert hij zijn uitspraak. ‘Nou ja, de fruitteelt is voor een groot deel overgegaan naar zonnepanelen. We produceren nog steeds wel peren en pruimen. Daarnaast hebben we een winkel waar we agrarische streekproducten verkopen en leveren sappen en jams aan restaurants en horeca. We ondernemen dus door, terwijl we onze financiële toekomst alvast hebben veiliggesteld.’
Boerenzonen
Sunvest is opgericht door boerenzonen met een groen ondernemershart. Het begon met zonnepanelen plaatsen op agrarische daken. Al snel ging Sunvest ook zonnepanelen op land leggen. Op dit moment ligt de focus vooral op het samen met boerenbedrijven creëren van Natuurvriendelijke Agri Solar.
In actie komen
In 2017 viel er een brief van Sunvest in de bus van de familie Vernooij. De ontwikkelaar zocht land om zonnepanelen op te leggen. Gerard en zijn vrouw Berry waren de jongste niet meer, de kinderen wilden het bedrijf niet voortzetten. ‘Dan investeer je op een gegeven moment niet meer in nieuwe aanplant’, aldus Gerard. ‘We realiseerden ons al langer dat we niet eeuwig verder konden.’ De buren waren reeds gepolst over een mogelijke overname van het land. Die hadden geen interesse. De fruitbomen verruilen voor weiland met koeien of grasland was ook geen optie. Ze wilden juist minder werk. Gerard pakte de telefoon en maakte een afspraak met Sunvest.
Geen spijt
Zonnepark Cothen werd 5 jaar later – in 2022 – in gebruik genomen. Het beslaat 11 hectare en telt 31.000 zonnepanelen. Sunvest ontwikkelt multifunctionele zonneparken: meervoudig landgebruik is een uitgangspunt bij alle projecten. Landschappelijke inpassing en het vergroten van de biodiversiteit zijn dan ook belangrijke elementen van het zonnepark in Cothen. Gerard loopt wekelijks een rondje om het park, samen met zijn hond Brenna. ‘Gewoon om even te kijken hoe het erbij ligt.’ Daarbij heeft hij geen last van nostalgie of spijt vertelt hij.
Extra inkomsten
Gerard: ‘Een betere keuze konden we gegeven de omstandigheden niet maken. Ons leven is rustiger. Extreem weer heeft nu geen invloed meer op ons inkomen. Met de extra inkomsten konden we bovendien een zorgwoning op ons erf bouwen. Mijn kinderen wonen nu met mijn kleinkinderen in het oude huis. Op deze wijze extra inkomsten genereren is dan ook zeker aan te raden aan agrarisch ondernemers. Het is groen, modern, maakt geen geluid, vervuilt de horizon niet… En de samenwerking met Sunvest was uitermate prettig.’
Verkoopbaar
De geschiedenis van Zonnepark Lievelde lijkt op die van Zonnepark Cothen. De gebroeders Vincent en Jos Hulshof gingen in 2015 aan tafel om de toekomst van hun varkensbedrijf te bespreken. Het leverde niet genoeg op. Uitbreiding was een optie, maar vergde een grote investering. De intensieve veehouderij stond bovendien in een kwaad daglicht. Was het bedrijf überhaupt verkoopbaar wanneer ze ermee zouden stoppen? Even daarna kwamen ze in contact met Sunvest. Dat was op zoek naar bedrijven die zo’n 10 hectare land beschikbaar hadden voor een zonnepark.
Wereld van verschil
‘Daar hebben we op gereageerd’, vertelt Vincent. ‘We hadden die ruimte, en die was niet nodig voor de varkens. Eens in de vier jaar verbouwden we er aardappels, en daarnaast mais. Als je kijkt naar wat we verdienden met die gewassen in vergelijking met wat we nu krijgen voor het zonnepark, dan is dat een wereld van verschil. Die extra inkomsten gebruiken we nu deels voor renovaties van het varkensbedrijf. Maar het betekent ook extra inkomen voor ons tweeën, en we doen ook nog iets goeds voor de energietransitie en de natuur.’
Buurtbarbecue
Zonnepark Lievelde werd, mede door bezwaren van enkele mensen uit de omgeving, pas in 2022 in gebruik genomen. Hoe wordt daar nu tegenaan gekeken? De gebroeders krijgen nog maar weinig negatief commentaar, ook niet tijdens de buurtbarbecue die ze jaarlijks organiseren. Mensen kijken over de laag geplaatste zonnepanelen heen en de struiken die onderdeel zijn van de landschappelijke inpassing groeien en onttrekken het park steeds meer aan het zicht. Er was even sprake van geluidsoverlast, dat is naar tevredenheid opgelost door Sunvest.
Jos: ‘Het kan heel goed op deze manier, daar zijn de mensen het hier nu wel over eens. Dat geldt ook voor collega-boeren. Zij begrijpen echt wel waarom we aan een zonnepark begonnen, maar iedereen moet zo’n afweging natuurlijk voor zichzelf maken. Wat voor een bedrijf heb je, hoe ziet je de toekomt, wat wil je, wat mag? Er zijn boeren die graag groot willen worden door veel productie. Anderen zetten de stap naar circulair, kleinschalig en meer integratie in hun omgeving. Een zonnepark past denk ik vooral goed bij die laatsten.’
Hand in hand
Sunvest heeft de afgelopen jaren kennis opgedaan met het ontwikkelen van agri solar projecten in de Benelux en Frankrijk. Buiten Nederland gaat voedselproductie en het opwekken van groene stroom al jaren hand in hand. Zo’n combinatie leidt volgens een recent stuk van Wageningen University & Research tot een efficiëntie oplopend tot 160 procent. In plaats van één hectare met zonnepanelen en één hectare met gewassen is er in totaal 1,25 hectare nodig om dezelfde hoeveelheid stroom en voedsel te produceren. Deze kennis gebruikt Sunvest nu in Nederland om ook hier grotere agri solarprojecten samen met boeren van de grond te krijgen.
Jeroen Schmaal van Sunvest: ‘Boeren bieden altijd al hun minst waardevolle grond aan voor een zonnepark. Met agri solar willen we juist op deze mindere percelen samen met de boer de opbrengsten omhoog brengen, door de synergie effecten tussen de zonne-installatie en de landbouw.
Wisselteelt
‘De komende jaren zullen we in Nederland zien dat er vooral agri solarprojecten ontwikkeld worden‘, aldus Jeroen Schmaal. ‘Het samengaan van voedsel en stroomproductie kan een grote stimulans worden voor de agrarische en energietransitie. De boer kan de extra inkomsten benutten voor duurzaamheidsinvesteringen en zijn productie op meer extensieve en natuurgerichte wijze doorzetten. Samen met agrarisch adviseurs en de boer kijken we hoe we de voedselproductie, de panelen en de groene omranding zo goed mogelijk kunnen combineren. De komst van de panelen geeft de financiële ruimte voor landbouwinnovatie. Daar is veel kennis voor nodig, die we deels van buiten halen.
Zo wonnen we onlangs de GAZO-prijs (Gelderse Aanpak Zonnevelden met Omgevingskwaliteit) voor een plan voor een natuurvriendelijk agri solarproject in de Achterhoek. Hier gaan we verticale zonnepanelen combineren met het verbeteren van de waterhuishouding. Op die manier kan de agrarisch ondernemer switchen van de productie van gras naar wisselteelt. Aan de randen van het perceel komen groene zones die het zicht op de zonnepanelen wegnemen en corridors tussen twee nabijgelegen natuurgebieden vormen. Zo wordt hier de komst van zonnepanelen benut om het agrarisch potentieel van het perceel te verhogen en een stap te zetten richting natuurinclusieve en precisielandbouw. Deze ontwikkeling betekent dus winst voor iedereen, niet in het minst voor de landeigenaar.’
