De Esplanade is het grootste plein in de Almeerse binnenstad. De herinrichting en vergroening ervan maken deel uit van het programma ‘Almere 2.0’ uit 2018. Hierin werken de gemeente Almere, de provincie Flevoland en het Rijk samen aan het versterken van het stadshart. Met het grotere doel om Almere levendiger en aantrekkelijker te maken voor de hele regio.
De Esplanade is één van de acht stadspleinen en ligt aan het Weerwater, een kunstmatig meer in Almere Stad. Het plein wordt deels omringd door een ziekenhuis, theater en museum en scholen, winkels en restaurants. Van oudsher wordt het plein voor verschillende doeleinden gebruikt. Vanwege zijn omvang en ligging is het geschikte locatie voor grotere evenementen: zo’n 20.000 mensen kunnen op het plein bijeenkomen. Tot 2019 was het een grote, lege en stenige vlakte. Er was geen enkele verbinding met het Weerwater noch met de stad, het was eerder een stuk niemandsland.
Anno 2022 is de Esplanade de groene verbinding tussen Floriade Expo 2022 en de binnenstad van Almere. Een mooie aanleiding voor Green Cities Europe om de herinrichting van het binnenstadsplein onder de loep te nemen.
Een gezamenlijke aanpak
Nadat de gemeente Almere in 2018 het besluit had genomen over de herinrichting van de Esplanade, startten in 2019 de voorbereidingen. Deze verliepen via een participatietraject. Betrokken partijen bij het plein (omwonenden, lokale ondernemers, organisatoren van evenementen, de onderhoudsafdeling van de gemeente) en het bouwteam werkten samen toe naar het definitieve ontwerp voor de herinrichting van het plein. In het bouwteam zaten de opdrachtgever (gemeente Almere), opdrachtnemer (ECHO Urban Design) en uitvoerder (Antea Group).
Plein der geleidelijkheid
Uitgangspunt voor de vergroening van de Esplanade was om de grens tussen het hoger gelegen stadscentrum en het lagergelegen Weerwater te verzachten. Daarnaast moest het plein een prettige verblijfsplek worden voor omwonenden en bezoekers. Hiertoe onderzochten de ontwerpers hoe mensen de ruimte gebruikten. Het ging hierbij met name om werknemers van omliggende kantoren en instellingen, winkelpubliek maar ook om omwonenden. Voor alle doelgroepen zou het nieuwe plein gemakkelijk toegankelijk moeten worden. Dit leidde tot looppaden in allerlei verschillende richtingen, met daartussen mogelijkheden voor groen.
De overgang van centrum naar het water is ook op een andere manier geleidelijker gemaakt. Het vlakke plein is veranderd in een gevarieerd terrassenlandschap met plantvakken en grotere velden met gras. Daartussen lopen brede paden.
Vanaf de hoogte van het centrum tot het maaiveld aan het water zorgt een watertrap voor verkoeling tijdens warme dagen en een aantrekkelijk spelelement. Het water wordt uit het Weerwater gepompt en daar weer in geloosd. ’s Avonds brengen de lichtmasten en stroken ledverlichting aan de onderzijde van de witte banken (terrassen) zowel een intieme als veilige sfeer.
Begin 2022 is er aan het water, grenzend aan de Esplanade een stadsstrand met strandpaviljoen aangelegd. Hiermee wordt beoogd het plein nog aantrekkelijker te maken. Met deze laatste ingrepen is de herinrichting van de Esplanade voltooid.
Contrasten in het groen
Zo’n 12.000 planten verzachten de harde lijnen van het plein en zorgen jaarrond voor een aantrekkelijk, kleurrijk aanzicht. De bomenrijen op het plein bieden beschutting tegen de sterke wind die van het meer kan waaien. Daarnaast weerspiegelen de rijen, aldus de ontwerpers, het polderlandschap van Flevoland. De plantvakken, omzoomd door witte natuurstenen randen, liggen op alle niveaus van het plein. In het hoger gelegen gedeelte is de beplanting hoger, waardoor een meer besloten, afgezonderd beeld ontstaat. In het lagergelegen deel zijn de vakken ingevuld met gras, hetgeen zorgt voor ruimtelijkheid en een direct contact met het water.
Het beplantingsplan voor de plantvakken is gemaakt door Griffioen Wassenaar BV. Een van de ontwerpers daar is Frank Groeneweg. Hij licht het plan toe. ‘Er zijn veel verschillende vaste planten toegepast, die van het vroege voorjaar tot diep in het najaar bloeien. Deze lange bloei is niet alleen goed voor de leefomgeving op het plein maar zeker ook voor de biodiversiteit.’ Omdat ze deel uitmaken van een intensief gebruikte omgeving moeten de planten tegen een stootje kunnen. Daar is in het ontwerp rekening mee gehouden. De vaste planten worden gecombineerd met heesters en (meerstammige) bomen. Ook zijn er voorjaars- en zomerbollen geplant. ‘Tussen de groepen met Liriope muscari en Iris ensata ‘Dinner Plate Blueberry Pie’ staan bijvoorbeeld narcissen en tussen Geranium ‘Rozanne’ en Phlomis russelliana staan diverse Allium-soorten als A. ‘Mont Blanc’, A. senescens en A. spaerocephalon,’ aldus Groeneweg. De vaste planten worden afgewisseld met siergrassen, zoals Carex morrowii ‘Ice Dance’ en Deschampsia cespitosa ‘Tardiflora’. De witte bloemen van Aster ageratoides ’Ashvi’ en Hemerocallis ‘Arctic Snow’ doen de borders als het ware oplichten.
Het feit dat de narcissen zijn geplant tussen de Liriopes heeft een praktische reden, die te maken heeft met het onderhoud van de borders. Groeneweg: ‘In maart worden de meeste vaste planten gemaaid, bemest en van een mulchlaag voorzien. Behalve de groepen met Liriope, die blijven staan. Daarom konden we daartussen voorjaarsbollen planten.’
Twee jaar verder
De herinrichting van de Esplanade heeft zonder twijfel bijgedragen aan de vergroening van de Almeerse binnenstad. Het is een aantrekkelijke plek om tussen het winkelen door even uit te rusten, om doorheen te wandelen of om met elkaar aan het water te zitten. Het plein leeft weer. Als evenemententerrein moet het zich nog bewijzen. Blijft de beplanting intact? Hoe houden de grasmatten, van speciaal festivalgras, zich? Vanwege de coronamaatregelen konden grotere publieksevenementen pas dit voorjaar voor het eerst plaatsvinden op het plein. Na het bevrijdingsfestival bleek dat de planten en bomen geen schade hadden opgelopen. Het gras echter had het zwaar te verduren gehad. Hier zal extra onderhoud nodig blijven, als het plein ook op ‘gewone’ dagen aantrekkelijk wil zijn. Hopelijk is het idee van een multifunctioneel groen plein niet te hoog gegrepen.
Voor meer informatie ga naar thegreencities.eu
Menu