Tegels eruit, planten erin. Niet eerder wipte Nederland er zo lustig op los als tijdens de vierde editie van het NK Tegelwippen, waaraan ruim 170 gemeenten meedoen. Vlak voor oktober, de finalemaand en het ideale plantseizoen, staat de teller nu al op meer dan 2 miljoen tegels, zo’n 600.000 tegels meer dan vorig jaar. En dat is hard nodig: de zomer van 2023 was de warmste ooit gemeten en extreme neerslag in Nederland komt steeds vaker voor met wateroverlast als gevolg. Groen in ruil voor tegels vermindert wateroverlast, zorgt voor verkoeling bij hitte en vergroot de biodiversiteit. Het kampioenschap telt drie klassementen: koplopers daarin zijn Arnhem, Gouda en Reusel-De Mierden. Deelnemers hebben tot en met 31 oktober de tijd, dus de strijd om goud met een groen randje is nog niet gestreden.
“Het is een wedstrijd met een knipoog waarin we mensen serieus uitdagen om aan de slag te gaan met vergroening van hun tuinen, straten en pleinen”, zegt mede-initiatiefnemer Remco Moen Marcar van creatief bureau Frank Lee. “Door tegels te verruilen voor planten, verkoel je je tuin, houdt de grond meer water vast en help je de bijen en vlinders. Dat is hard nodig.”
Nederlander vindt eigen straat niet groen genoeg
De zomer van 2023 was wereldwijd ‘met afstand’ de warmste ooit gemeten. Dit meldt EU-dienst Copernicus Climate Change Service. Daarnaast leidt klimaatverandering ertoe dat de hoeveelheid neerslag in Nederland toeneemt en de buien extremer worden, wat wateroverlast veroorzaakt. Dat staat in twee nieuwe overzichten in het Compendium voor de leefomgeving (CLO). Deze extremen worden ook opgemerkt in Nederlandse wijken: ruim de helft van de Nederlanders (53%) vindt de eigen straat niet groen genoeg. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van KRO-NRCV. Zij geven aan hun straat vooral te willen vergroenen omdat het verkoelt in warme periodes, het een positief effect heeft op de mentale gezondheid en vanwege de rijkere biodiversiteit.
Nederland schept massaal voor goud (groen)
Daar waar het kampioenschap drie jaar geleden begon tussen rivalen Amsterdam en Rotterdam (tussenstand: 2-1), strijden dit jaar ruim 170 gemeenten voor de prestigieuze prijzen. Daarnaast raakte dit jaar ook Vlaanderen in de ban van het Kampioenschap Tegelwippen. Ook daar zijn al ruim 1 miljoen tegels gewipt. Nederlandse koplopers in de drie klassementen zijn Arnhem, Gouda en Reusel-De Mierden. Dit is op basis van het aantal inwoners per gemeente. De gemeente die tot nu toe in totaal de meeste tegels heeft gewipt is Arnhem.
Maar niets is in beton gegoten. In de finalemaand trekken gemeenten alles uit de kast om tuinen, straten en pleinen klimaatbestendig te maken. Zo organiseert de gemeente Utrecht een geveltuinendag en vergroent de gemeente Zwartewaterland een aantal wijken. Verder rijden in veel gemeenten tegeltaxi’s en kunnen tegels worden ingeruild voor gratis planten en gras. Ook zijn er subsidies voor de aanschaf van een regenton en staan tuincentra klaar voor advies met hoe je je tuin kan aanpassen aan hitte, droogte en hevige regen.
Het najaar is het ideale plantseizoen
Wat veel mensen niet weten is dat oktober een van de beste momenten is om de schep uit de schuur te halen en massaal tegels te verruilen voor groen. De herfst is het ideale seizoen voor de aanplant en andere werkzaamheden in de tuin. De organisaties achter ‘Een Groener Nederland begint in je eigen tuin’ initiëren daarom ook dit najaar de actie ‘Plant je mee’ van 1 tot en met 30 november.
Aniek Ivens, ecoloog en strategisch onderzoeker bij Milieu Centraal, legt uit: “Tijdens deze maanden is de bodem nog relatief warm, maar ook vochtig. Bovendien zijn planten in rust voor de winter. In de lente hoeven de wortels alleen nog maar uit te lopen om de plant te laten groeien en bloeien. Ook meteen je tuinafscheiding vergroenen? Het najaar is ook heel geschikt om een haag aan te planten. Het groen van de haag biedt verkoeling in de zomer en biedt schuilplaatsen en voedsel voor vogels en insecten.”
Het NK Tegelwippen loopt van 21 maart tot en met 31 oktober. Iedereen kan gewipte tegels aanmelden via nk-tegelwippen.nl. Ook als je gemeente niet meedoet met het NK Tegelwippen. Tegels worden opgeteld bij je gemeente en/of de Nationale Tegelteller en de tegelstand is online te volgen. Op 16 november worden de winnaars in drie klassementen bekendgemaakt.