De gevolgen van klimaatverandering voor de landbouw zijn groot. Binnen Wageningen University en Research is het doel om bewustzijn te creëren onder boeren over de klimaatverandering en weten hoe ze de risico’s kunnen verkleinen. De Klimaatstresstest brengt de risico’s per boerderij in kaart.
Binnen een overkoepelend kennisoverdrachtproject was het doel om boeren bewust te maken van klimaatverandering, en de urgentie ervan voor hun productiewijze. Na bewustwording kunnen problemen bespreekbaar worden. Daarnaast kunnen bedrijven weerbaarder gemaakt worden tegen klimaatveranderingen. Dit wordt gedaan aan de hand van bijvoorbeeld masterclasses, maar dus ook de klimaatstresstest. De Klimaatstresstest is een methode waarmee de onderzoekers de risico’s van klimaatverandering voor een specifieke boerderij in beeld brengen.
Twee klimaatscenario’s
Nederland is in de test in vijf regio’s verdeeld. Zo ligt de temperatuur in het binnenland vaak hoger en heb je langs de kust meer extreme neerslag. De test bekijkt twee van de vier klimaatscenario’s die het KNMI voor 2050 heeft ontwikkeld: de meest extreme en de meest gematigde. De gevolgen voor boeren zijn dus afhankelijk van hoe extreem het klimaat gaat veranderen. De test zoomt in op herkenbare bouwplannen voor die vijf regio’s met in die regio’s veel verbouwde gewassen zoals: aardappelen, suikerbieten, wortels, graan en uien en laat zien hoe kwetsbaar die voor weersextremen zijn. Uien en aardappelen zijn bijvoorbeeld kwetsbaar voor droogtes; granen een stuk minder. In de komende jaren voegen de onderzoekers ook andere gewassen, zoals bruine bonen, veldbonen en soja aan de test toe.
Andere gewassen
Nu is de test nog een tool die de onderzoekers zelf invullen, maar ze werken ook aan het ontwikkelen van een app die boeren zelf kunnen gebruiken. Naast akkerbouwers waren ook verzekeraars betrokken bij het onderzoek. Ook voor hen is het interessant om te weten hoe boerenbedrijven hun kwetsbaarheid kunnen verkleinen, want als ze steeds vaker bij extreem weer schades moeten vergoeden, stijgen de premies enorm.
Mogelijkheden
Vanuit de WUR wordt gewerkt aan realisatie van de tool van de stresstest. De toolontwikkeling zal focussen op de praktijk en zal daarom in samenwerking met een aantal stakeholderpartijen gaan plaatsvinden. Het doel is om een gebruiksvriendelijke tool in te richten die risico’s van klimaatverandering op bedrijfsniveau inzichtelijk maakt en daarnaast ook een koppeling maakt naar mogelijke klimaat adaptieve maatregelen. Hier wordt uitgebreid onderzoek naar gedaan. Zo zijn er manieren om zuiniger met water om te gaan in droge periodes en om de bodemkwaliteit te verbeteren, zodat boerenbedrijven weersextremen beter kunnen opvangen. Boeren passen hun teelt aan bijvoorbeeld door het verminderen van verzilting, andere bodembewerking en bodemverdichting (de bodem is samengedrukt door zware machines waardoor de wortels niet meer bij het diepere water kunnen komen). Boeren wisselen met elkaar ook ervaringen uit en kunnen zo van elkaar leren. Werken die aanpassingen allemaal niet? Dan kunnen de boeren overwegen over te stappen op gewassen die beter tegen de extreme weersomstandigheden kunnen.
Klimaatverandering veroorzaakt in toenemende mate impact op de landbouw in Nederland. Handvatten zoals de klimaatstresstest kunnen helpen doordat problemen geprioriteerd worden en zo doelgericht adaptatie kan adviseren.