CurieuzeNeuzen in de Tuin, het grootste burgeronderzoek in Vlaanderen naar hitte en droogte ooit, installeert 500 slimme sensoren of ‘velddolken’ in verschillende aardappelvelden verspreid over heel Vlaanderen om informatie te verzamelen over het microklimaat op onze aardappelvelden.
Inzicht in het microklimaat waarin de aardappelplant groeit
Omdat we het effect van droge en hete zomers uiteraard niet alleen zien in onze tuinen, parken of openbaar groen, doet CurieuzeNeuzen in de Tuin ook onderzoek naar de impact van extreme weersomstandigheden op de teelt van aardappelen.
Aardappelen zijn bijzonder gevoelig voor extreme weersomstandigheden. Zoals bekend houden zij niet van langdurige droogte en hitte, maar ook niet van extreem nat weer. Het is een gewas dat zich optimaal ontwikkelt bij een typisch Belgisch weertype, afwisselend, zonder extremen. Maar, de laatste jaren zien we steeds vaker lange perioden van droogte en hitte, met de nodige gevolgen voor onze aardappelteelt. ‘In 2018 hadden we 30 tot 40 procent minder opbrengst’, zegt Jean-Pierre Van Puymbrouck, voorzitter van Belpotato, de brancheorganisatie voor de ganse Belgische aardappelketen. ‘In 2019 was er 5 à 10 procent verlies, en vorig jaar liepen we weer 20 procent mis.’ Daarnaast komt ook de kwaliteit van de aardappelen in het gedrang.
500 slimme ‘velddolken’ verspreid over Vlaanderen
Hoewel CurieuzeNeuzen in de Tuin in de eerste plaats gericht is op het effect van hitte en droogte in tuinen, worden er ook 500 slimme temperatuur- en bodemvochtsensors geplaatst in verschillende aardappelvelden. De deelnemende velden liggen verspreid over heel Vlaanderen en werden geselecteerd in samenspraak met het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO), het interprovinciaal Proefcentrum voor de Aardappelteelt (PCA vzw), INAGRO, de Hooibeekhoeve, Agristo en Clarebout. Dit brede partnerschap toont aan dat de hele sector overtuigd is van de noodzaak om nieuwe technologie in te zetten als onderdeel van duurzame productie die bestand is tegen het klimaat van de toekomst.
Volg de metingen op de voet via WatchITgrow
De sensors meten heel precies, om de 15 minuten, zowel de temperatuur als het bodemvocht. De temperatuur wordt op 3 plaatsen gemeten; laag tegen de grond op 12 cm hoogte, aan het bodemoppervlak en onder de grond (in de bovenste 10 cm). Hier in de bovenste laag van de grond wordt ook het bodemvochtgehalte gemeten. Deze gedetailleerde metingen zullen voor het eerst inzicht verschaffen in het microklimaat waarin de aardappelplant groeit.
Alle data worden dagelijks via het Internet of Things automatisch opgeladen in WatchITgrow.be, het online informatieplatform van VITO dat landbouwers bijstaat om hun percelen vlot en efficiënt op te volgen. WatchITgrow gebruikt verschillende databronnen waaronder satellietbeelden, weersgegevens, bodemdata, Internet of Things en gebruikersdata en genereert zo informatie over de groei en gezondheid van de gewassen. Dankzij deze informatie kan de teler tijdig ingrijpen of bijsturen waar nodig en de productie duurzaam verbeteren.
Een unieke dataset en bodemanalyses
In tegenstelling tot de sensoren in tuinen, parken, scholen en bedrijven die begin april 2021 werden geplaatst, worden deze bodemsensors pas eind mei, begin juni in de akkergrond geplaatst. Zo verzamelen ze gegevens vanaf opkomst van de planten tot wanneer de aardappelen gerooid worden. De deelnemende telers kunnen via een persoonlijke dashboard in WatchITgrow alle metingen op de voet alsook de analyseresultaten van de bodemstalen.
Ondertussen gaan ook onderzoekers met de data aan de slag om een uniek inzicht te verwerven in het microklimaat op de aardappelvelden. Belangrijk is ook dat dit alles gecombineerd wordt met bodemanalyses, uitgevoerd door de Universiteit Antwerpen. Hiermee zal de capaciteit van de bodem om koolstof op te slaan bestudeerd worden, alsook de aanwezigheid van organisch materiaal hetgeen cruciaal is voor de gezondheid van de bodem.
Het uiteindelijke opzet van het CurieuzeNeuzen-project is om de kennis die wordt opgedaan tot bij de aardappelteler te brengen zodat deze met gerichte en objectieve informatie in staat is om beter in te spelen op hete en droge periodes.
