Voor 20 Natura 2000-gebieden in Overijssel maakt de provincie een natuurdoelanalyse. Het maken van deze analyses is een onderdeel van het Programma Stikstofreductie en Natuurverbetering (PSN). Voor alle Natura 2000-gebieden in Nederland met stikstofgevoelige natuur wordt een natuurdoelanalyse gemaakt.
Doorgaan met Ontwikkelopgave Natura 2000
De maatregelen uit de Ontwikkelopgave dragen bij aan het oplossen van een groot aantal knelpunten in de Natura 2000-gebieden (zoals verdroging, versnippering en verzuring). Doorgaan met de Ontwikkelopgave, waar we al 10 jaar aan werken, levert een onmisbare bijdrage aan het bereiken van de natuurdoelen. Monitoring moet uitwijzen wat de effecten van de maatregelen zijn.
Reductie van de stikstofdepositie is nodig
De stikstofdepositie is in veel Natura 2000-gebieden zonder aanvullende maatregelen te hoog. Zoals verwacht, zijn de natuurdoelen voor veel Natura 2000-gebieden niet alleen met maatregelen uit de Ontwikkelopgave te halen. Aanvullende maatregelen om de stikstofdepositie te verlagen zijn noodzakelijk. Dit bevestigt het belang van het opnemen van maatregelen voor stikstofreductie in het Provinciaal Programma Landelijk Gebied (PPLG). Stikstofreductie zal samen met de andere opgaven in het PPLG én de uitvoering van de Ontwikkelopgave leiden tot het kunnen behalen van natuurdoelen in Natura 2000-gebieden en het vergroten van de biodiversiteit. Deze aanpak van meerdere knelpunten tegelijkertijd (en niet alleen focus op stikstofreductie) is door het Planbureau voor de Leefomgeving in meerdere rapporten als meest effectief beschreven.
In een deel van de gebieden zijn ook extra natuurherstelmaatregelen nodig
Voor zeven gebieden [1] volgt uit de analyses dat ook extra natuurherstelmaatregelen nodig zijn. Het gaat bijvoorbeeld om het verbinden van natuurgebieden om de geïsoleerde ligging van habitattypen aan te pakken of om het verbeteren van de hydrologische omstandigheden. Deze maatregelen zijn we voornemens om tot uitvoering te brengen via lopende plannen, processen of programma’s, zoals het Programma Natuur en/of het PPLG. Daarnaast benoemen de Natuurdoelanalyses ook kansen voor maatregelen om te komen tot extra versterking van de natuurwaarden. Bij de uitvoering van het PPLG bekijken we of we deze kansen, in combinatie met andere opgaven, kunnen verzilveren.
Natuurdoelanalyses betrekken bij vergunningverlening en handhaving
Nu de Natuurdoelanalyses er zijn, betekent dat dat we deze ook betrekken bij vergunningverlening en handhaving. Daarbij moet immers uitgegaan worden van de meest actuele informatie. Het oordeel in de Natuurdoelanalyses is dat voor vrijwel alle habitats de natuurdoelen nog niet gehaald worden. Omdat stikstof een van de drukfactoren is, betekent dat dat vergunningverlening in die gebieden (bijv. via extern salderen) niet onderbouwd kan worden. Er moet daarvoor eerst een geborgde aanpak beschikbaar zijn die de benodigde depositiedaling realiseert. We verwachten dat de vaststelling van het PPLG, en de daarin verder uitgewerkte aanpak van de stikstofreductie, weer meer mogelijkheden geeft voor vergunningverlening. Daarnaast zijn de Natuurdoelanalyses ook een stap in het proces om te komen tot een meer stabiele vergunningverlening, aangezien kennis over de werkelijke toestand van de natuur daarvoor bepalend is. Het is daarvoor wel nodig dat op termijn uit praktijkmonitoring volgt dat de toestand van de natuur verbetert.
Ondanks dit blijft vergunningverlening afhankelijk van de specifieke omstandigheden van een aanvraag. In dat licht beoordeelt de provincie ook aanvragen voor vergunningen. Het is dus niet per definitie gezegd dat op dit moment niets meer mogelijk is.
De Ecologische Autoriteit toetst de Natuurdoelanalyses
De minister voor Natuur en Stikstof stelde per 19 september 2022 de Ecologische Autoriteit in. De Ecologische Autoriteit is onafhankelijk en is verantwoordelijk voor toetsing van onder meer de Natuurdoelanalyses, de gebiedsplannen en de gebiedsprogramma’s (dus ook ons PPLG).
De Ecologische Autoriteit gaat onder meer na of de Natuurdoelanalyses de benodigde ecologische informatie bevatten. Er wordt gekeken of conclusies die in de natuurdoelanalyses getrokken worden, te begrijpen zijn en met de juiste informatie onderbouwd worden.
De adviezen van de Ecologische Autoriteit over Boetelerveld en Landgoederen Oldenzaal
Voor twee van onze gebieden, Boetelerveld en Landgoederen Oldenzaal, leverden we de eerste versie van de Natuurdoelanalyses medio december al aan bij de Ecologische Autoriteit (ook om te kunnen toetsen of we met onze aanpak op het goede spoor zitten). De Ecologische Autoriteit maakte de adviezen over deze Natuurdoelanalyses op 4 april 2023 bekend. Uit de adviezen volgt dat de Natuurdoelanalyses nog niet alle (ecologische) informatie bevatten, waardoor niet duidelijk is of met de getroffen en geplande maatregelen de natuurdoelen gehaald kunnen worden. Tegelijkertijd constateert de Ecologische Autoriteit dat, gezien de problemen in de natuurgebieden, de tijd dringt en niet gewacht kan worden met het treffen van (aanvullende) maatregelen. De Ecologische Autoriteit geeft de richting voor deze maatregelen aan in de adviezen. Het gaat daarbij onder meer om maatregelen om de stikstofdepositie te verlagen en de hydrologische condities te verbeteren. Wij volgen de adviezen van de Ecologische Autoriteit op om de Natuurdoelanalyses aan te vullen. Daarbij gaan we na welke informatie we op korte termijn beschikbaar kunnen hebben en waarvoor meer tijd nodig is. De Natuurdoelanalyses én de adviezen van de Ecologische Autoriteit geven ons verder voldoende handvatten om de richting voor aanvullende maatregelen nader uit te werken. Voor de overige 18 Natuurdoelanalyses verwachten we gaandeweg dit jaar de adviezen van de Ecologische Autoriteit te ontvangen.
[1]De Wieden, Weerribben, Bergvennen en Brecklenkampse Veld, Achter de Voort, Agelerbroek & Voltherbroek, Dinkelland, Buurserzand & Haaksbergerveen en Witte Veen.