Ondanks dat het jaar 2021 economisch een beter jaar voor de Nederlandse melkveehouderij was dan 2020, was het zeker geen topjaar. Ook dit zagen we terug in de cijfers van Koeien & Kansen-deelnemers. Deze ondernemers besteden extra aandacht aan thema’s als stikstof, broeikasgassen en biodiversiteit. Hun focus ligt daarbij op efficiëntie en het beperken van verliezen. En dat heeft geleid tot een gemiddeld inkomen uit het bedrijf dat €1,56 per 100 kg melk hoger ligt dan het Nederlands gemiddelde.
De Koeien & Kansen-bedrijven zijn groter en intensiever dan het gemiddelde Nederlandse melkveebedrijf op basis van cijfers uit het Bedrijveninformatienet van Wageningen Economic Research. De gemiddelde melkleverantie is met ruim 1,2 miljoen kilo bijna 250.000 kg hoger dan het Nederlands gemiddelde. De intensiteit is met bijna 22.000 kilogram melk per hectare voedergewas bijna 6.000 kg hoger dan op het gemiddelde bedrijf. In 2020 was dat ook het geval.
Het jaar 2021 was een groeizaam jaar, waardoor veel ondernemers en ook de Koeien & Kansen-deelnemers hun voervoorraad weer hebben aangevuld.
Overeenkomstig saldo
Bij de analyse van de boekhoudingen viel op dat de Koeien & Kansen-bedrijven lagere opbrengsten uit de rundveehouderij hebben (-1,21 euro per 100 kg melk), maar ook lagere variabele kosten (-1,09 euro per 100 kg melk). Het saldo rundveehouderij op de Koeien & Kansen bedrijven verschilt daardoor niet veel van het Nederlands gemiddelde. Binnen de opbrengsten rundveehouderij zijn zowel de melkopbrengsten als de omzet & aanwas lager. Binnen de variabele kosten zijn vooral de kosten voor veevoer, veeverbetering & KI en meststoffen gemiddeld lager. Veel aandacht voor efficiëntie en voorkomen van verliezen leidt vaak tot lagere variabele kosten.
Bij de vaste kosten scoorden de Koeien & Kansen-bedrijven beter (-1,58 euro per 100 kg melk). Uiteindelijk was het inkomen uit het bedrijf gemiddeld 1,56
Daarnaast hebben deze veehouders ook aangegeven waar ze risico’s zien voor economisch goed presteren in de nabije toekomst. Hierbij noemen zij ondere andere de stijgende rente, hoge(re) kosten en mogelijk een lagere melkprijs. Maar ook de afschaffing van derogatie, stikstofvergunningen en de politiek met een ‘wankelend landbouwbeleid’ zijn zeker zo vaak benoemd door de Koeien & Kansen-deelnemers in deze workshop.
Hoger inkomen uit het bedrijf
Zoals eerder aangegeven, bleek het inkomen uit het bedrijf totaal 1,56 euro per 100 kg melk hoger dan het Nederlands gemiddelde in 2021. Rekening houdend met aflossingen, is er uiteindelijk gemiddeld 1,19 euro per 100 kg melk meer beschikbaar voor privé, belastingen en (vervangings)investeringen. Door het verschil in bedrijfsomvang is het verschil op bedrijfsniveau tussen de Koeien & Kansen-bedrijven en het Nederlands gemiddelde ook aanzienlijk. De variatie tussen de Koeien & Kansen-bedrijven is echter groot, net zoals bij de hele groep Nederlandse melkveebedrijven.
Economie in 2021 nog niet strijdig met sturen op milieuprestatie
Binnen het project Koeien & Kansen wordt veel aandacht besteed aan milieuthema’s, zoals de benutting van stikstof en fosfaat, eiwit van eigen land, het RE-gehalte van het rantsoen, het stikstofbodemoverschot en broeikasgasemissies. Deze veehouders geven aan dat sturen op deze doelen de efficiëntie vergroot. Omdat je minder hoeft aan te kopen als je minder verliezen hebt, ervaren de K&K-deelnemers dat sturen op deze thema’s samen kan gaan met een beter economisch resultaat. Vanaf 2021 ligt de focus in het project meer op broeikasgasemissies, ammoniakemissie en biodiversiteit. Voor ammoniak en broeikasgassen, met name voor methaan, zijn uitdagende doelen gesteld. Eerste begrotingen wijzen uit dat flink sturen op ammoniak en methaan ook kosten met zich mee zal brengen. Het is nog niet duidelijk of en hoe het werken met deze uitdagende doelen altijd zonder inkomensverlies kan. Deelnemers aan het project Koeien & Kansen gaan er mee aan de slag en delen hun ervaringen uit praktijk en brengen zo kansen en belemmeringen voor de sector in beeld.